W niedzielę, 28 stycznia 2024 roku we Wrocławiu odbyła się oficjalna uroczystość upamiętniająca 80. rocznicę powstania 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Wydarzenie miało miejsce w kościele parafialnym pod wezwaniem św. Maksymiliana Marii Kolbego i rozpoczęło się Mszą św. w intencji żołnierzy 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Po mszy, oddano hołd bohaterom przy tablicy upamiętniającej żołnierzy 27. WDP AK, umieszczonej na murze kościoła.
Uroczystość uświetnili żołnierze Wojska Polskiego z Centrum Szkolenia Wojsk Inżynieryjnych i Chemicznych we Wrocławiu, którzy stanowili kompanię honorową i wojskową asystę honorową, a oprawę muzyczną zapewniła Orkiestra Reprezentacyjna Wojsk Lądowych we Wrocławiu.
W uroczystości oprócz wojskowego pocztu sztandarowego uczestniczyły poczty sztandarowe: Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej oraz Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej: Okręg Wrocławski z asystą honorową żołnierzy 16. Dolnośląskiej Brygady Obrony Terytorialnej oraz Obwodu Armii Krajowej Ziemi Kłodzkiej.
Uroczystość patriotyczno-religijna odbyła się z inicjatywy Środowiska Wrocławskiego Żołnierzy 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej oraz proboszcza parafii M.M. Kolbego we Wrocławiu i zgromadziła nie tylko przedstawicieli środowisk kombatanckich, ale także wiernych z parafii.
Na uroczystość przybyła grupa kombatantów wrocławskiego Środowiska Żołnierzy 27. WDP AK i ich rodziny oraz zaproszeni Goście m.in: Teresa Kadłuczka córka Walentego Kościelniaka, delegata Rządu na powiat kowelski; Ryszard Kłosiński honorowy prezes Środowiska Wrocławskiego Żołnierzy 27. WDP AK; płk Marek Brzezicha, dowódca Garnizonu Wrocław; płk Edward Chyła, dowódca 16. Dolnośląskiej Brygady Obrony Terytorialnej; płk Krzysztof Gomułka z 2. Wojskowego Szpitala Polowego we Wrocławiu; płk Krzysztof Majer, prezes ZG Związku Weteranów i Rezerwistów WP RP we Wrocławiu; Ryszard Marcinkowski, prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Miłośników Kultury Kresowej; płk Ryszard Janosz, prezes Związku Sybiraków Oddziału Wrocławskiego; Robert Pieńkowski, wiceprezes Zarządu Oddziału Kołomyjan „Pokucie” Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich; Leszek Bobula, Obwód Armii Krajowej Ziemi Kłodzkiej ŚZŻ AK; przedstawiciele Stowarzyszenia Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów; wicedyrektor wrocławskiego Centrum Seniora Robert Pawliszko oraz pan Jerzy Rudnicki, który prowadził uroczystą ceremonię przed tablicą upamiętniająca żołnierzy 27. WDP AK. Nie mogło też zabraknąć Danuty Wojciechowskiej, córki kombatantki 27. WDP AK śp. mjr zs Moniki Strączek.
Zgromadzonych z życzliwością powitał proboszcz parafii Maksymiliana Marii Kolbego ksiądz prałat dr Czesław Majda, który podkreślił wyjątkowość powstania i działania 27. WDP AK.
Po Mszy świętej, poczty sztandarowe wraz uczestnikami uroczystości opuścili kościół i w asyście wojskowej orkiestry oraz kompanii honorowej udali się w miejsce, gdzie na murze kościoła umieszczona jest tablica pamiątkowa ku czci żołnierzy 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej.
Odegrano i zaśpiewano hymn państwowy Rzeczypospolitej Polskiej, po nim były wystąpienia okolicznościowe z udziałem kombatanta Ryszarda Kłosińskiego i prowadzącego uroczystość Jerzego Rudnickiego.
Po wystąpieniach, kapitan Paulina Rogala-Stokrocka z Centrum Szkolenia Wojsk Inżynieryjnych i Chemicznych we Wrocławiu poprowadziła Apel Pamięci, zakończony salwą honorową dla uczczenia 80. rocznicy powstania 27. WDP AK.
Po salwie i sygnale „Hasło Wojska Polskiego”, werblista grał „Tremolo”. Przy tablicy pamiątkowej ku czci żołnierzy 27. WDP AK, delegacje składały wieńce, wiązanki kwiatów i zapalano znicze pamięci.
Uroczystość zakończyły, zagrany przez trębacza sygnał „Cisza” i utwór okolicznościowy „Pieśń Reprezentacyjna Wojska Polskiego” zagrany przez orkiestrę.
***
15 stycznia 1944 roku komendant Okręgu Wołyńskiego Armii Krajowej pułkownik Kazimierz Bąbiński ps. „Luboń”, wydał rozkaz mobilizacyjny wszystkim konspiracyjnym grupom wojskowym, samoobrony i partyzanckim. Miejsce koncentracji wyznaczono w zachodniej części Wołynia, w rejonach polskich największych ośrodków samoobrony w Zasmykach i Bielinie.
28 stycznia 1944 roku na odprawie oficerów sztabu Wołyńskiego Okręgu AK, podjęto decyzję powołania do życia przedwojennej 27. Dywizji Piechoty, którą wkrótce na wniosek Komendanta Głównego AK nazwano 27. Wołyńską Dywizją Piechoty Armii Krajowej.
W organizacji dywizji nawiązano do przedwojennych tradycji 27. Dywizji Piechoty, 13. Dywizji Piechoty oraz Wołyńskiej Brygady Kawalerii. Zachowano dawną numerację pułków, dla zadokumentowania ciągłości i związania ich z pułkami Wojska Polskiego z 1939 roku.
Był to największy partyzancki związek taktyczny na okupowanych podczas II wojny światowej ziemiach polskich. W szczytowej fazie rozwoju, po zakończeniu mobilizacji pod koniec marca 1944 roku, dowódca 27. WDP AK dysponował siłą wynoszącą około 6 500 ludzi.
Choć nie dysponował bronią ciężką, ani samolotami, prowadził równorzędną walkę z regularnymi oddziałami niemieckich wojsk frontowych. O jego sile bojowej nie stanowiła posiadana broń, lecz wielki patriotyzm, nakazujący żołnierzom ofiarną obronę swej małej ojczyzny.
Wrocław, 28 stycznia 2024 r. płk (s) mgr Andrzej Powidzki
Zapraszam do galerii zdjęć z uroczystości. Zdjęcia Andrzej Powidzk
Zapraszam na uroczystości z okazji 80. rocznicy powstania 27. Wileńskiej Dywizji Piechoty AK we Wrocławiu. Plakat w załączeniu.
KM